We wonen in een land waar de kans op ouder worden het grootst is, gemiddeld 80 jaar lees ik op het internet. Ter vergelijking, in de jaren 50 was de levensverwachting nog zo rond de 71 jaar. Die boodschap kreeg mijn vader destijds ook tijdens het afsluiten van een levensverzekering. Een tijdje terug zei hij nog het volgende daarover tegen ons:
“Ik zit al twintig jaar in mijn reserve-tijd!”
Mijn moeders reservetijd was vijfentwintig jaar, maar daarna doofde het kleine kaarsje dat nog in haar brandde, inmiddels alweer twee jaar geleden. Natuurlijk was het hartstikke mooi dat ze nog zo lang bij ons was, maar haar leven eindigde met Alzheimer en dan blijft toch altijd die ene vraag doorsudderen:
Vond zij het zelf wel fijn tussen al die ‘vreemden’?
Op mijn vader en zus na dan, die bleef ze tot het eind aan toe herkennen met zo nu en dan een missertje. Dan had ze denk ik last van te veel mist in haar hoofd, een uitspraak die ik ooit hoorde van mijn aan Alzheimer lijdende oma. Zij zei in een soort luchtbel te zitten, gevuld met mist. En alle mensen om haar heen bevonden zich daarbuiten.
Dichtbij maar toch ver weg…
Ouder worden gaat niet vanzelf. De een wordt ouder en loopt nauwelijks averij op, de andere heeft ‘zo nu en dan wat’ en weer een ander krijgt te maken met allerlei kwalen. Maar over het algemeen lukt het de medici steeds vaker om de mensen weer op te lappen, zodat ze weer een tijdje vooruit kunnen, verlenging krijgen omdat de wedstrijd nog niet gelopen is.
Zo kreeg mijn pa een nieuwe hartklep.
Na een slechte periode begin dit jaar. Hij kwam tot twee keer toe in het ziekenhuis te liggen en de reden was dat een nogal cruciale hartklep niet goed meer werkte. Tegenwoordig is een hartklep vervangen ‘een peulenschilletje’ maar dan moet de patiënt wel enigszins aangesterkt zijn. De verpleging ging met hem aan de slag om hem op te lappen voor de ingreep, met allerlei middelen en lieve doch doelmatige verzorging. Koesteren moeten we die handen aan de bedden, echt koesteren! Ik begrijp die politici dan ook niet die maar blijven zagen aan de financiële middelen van die zorg, puur om hun populistische praatjes te kunnen blijven roeptoeteren. Gelukkig duurde deze keer het gezaag minder dan een jaar.
En zie hoe nu het UMCG statushouders aan het opleiden is!
De ingreep bleek, volgens eigen zeggen van mijn vader, inderdaad een peulenschilletje en kort daarop mocht hij, na drie weken ziekenhuis, weer naar huis. Het herstelproces kon beginnen. Dat kon hij natuurlijk niet alleen en was hij genoodzaakt wat zelfstandigheid op te offeren. Hij moest zich overgeven aan de handvatten die we in dit land zo goed als mogelijk proberen te aan te reiken. Zo was hij eind maart al begonnen met Tafeltje Dekje, een handvat waardoor hij niet meer zelf hoefde te koken. Het eten werd elke dag door -daar zijn ze weer! – vrijwilligers bij hem thuisgebracht. Natuurlijk was hij eerst sceptisch, want hij had zich door de jaren heen altijd prima gered in de keuken. En dat voor iemand die huizen kon bouwen als de beste maar nog niet eens een ei bakken kon.
Wij hadden dan ook diep respect voor zijn wilskracht om het koken tóch te leren!
Maar met het ouder worden leer je ook om dingen los te laten, omdat er grenzen zijn aan je kunnen. Zo ben ik jaren terug na een herniaoperatie gestopt met voetballen. En met witte sokken te dragen, maar dat is weer van een andere categorie. Mijn vader liet het koken los en vanaf dag één dat hij de maaltijd voorgeschoteld kreeg, was hij superenthousiast en liet het zich zeer goed smaken wat Kok Corrie en haar collega’s voor hem neerzette. En hij waardeerde ook de variatie in de menu’s, dat had hij zelf nooit bedacht kunnen hebben.
En twee keer per week soep!
Mijn grote zus, vandaag heel toevallig nog jarig ook, is ook een van die handvatten waarvan mijn vader gebruik kan maken. Zij kijkt als het ware over zijn schouders mee, herinnert hem aan afspraken, houdt het huis schoon, doet boodschappen voor hem en houdt hem gezelschap bij gelegenheden op het sociale vlak of ze gaat gewoon even met hem een stukje toeren met de auto. Want de ogen van pa zijn niet best waardoor autorijden niet verstandig is. Net als fietsen, een tijdverdrijf waar mijn vader altijd erg van kon genieten.
En dan is er nóg een handvat, de Thuiszorg!
Een slimme oplossing om mensen zo lang als mogelijk zelfstandig te houden. Mensen zoals mijn vader die op het moment dat er grenzen verlegd moeten worden, veel baat hebben van al die helpende handjes. Plus het sociale aspect wat er aan vast zit; het praatje over pijntjes of gewoon even over koetjes en kalfjes. Of de huidige situatie in de wereld want mijn vader is nog goed op de hoogte van al die ellende in de wereld.
Terwijl je die juist zou willen vergeten.
Zelf pakte mijn vader fysiek de draad weer op. Elke dag pakte hij de rollator en ging daar een stuk mee lopen. Soms naar het volgende dorpje of even naar de dijk, alwaar hij onderaan de trap van de dijk zijn rollator neerzette en dan de trap naar boven nam. En weer naar beneden. Niks sportschool, gewoon gebruik maken van wat voorhanden is. Maar toch stak het hem dat hij niet meer kon fietsen en autorijden.
Zijn wereld werd kleiner, maar hij is nog lang niet klaar met die wereld!
Totdat hij een leeftijdgenoot tegenkwam. Zij kenden elkaar goed, want beiden begonnen eind jaren 50 een werkzaam leven op te bouwen op Terschelling, de een als timmerman en de andere als bakker. De bakker maakte gebruik van een scootmobiel en dat zette mijn vader aan het denken. Hij vertelde dat aan mijn zus en nu, twee weken later heeft hij op 91-jarige leeftijd weer een grens verlegd en zal zijn wereld weer groter worden dankzij dit aangereikte handvat, een scootmobiel. Hij belde ons enthousiast op om dit nieuws te delen en zei lachend door de telefoon:
“Dat ik daar niet eerder aan gedacht heb!”
Zo zie je maar weer, je bent nooit te oud om te leren!
