Opbouw versus afbraak

Nadat ik zijn eten naast de magnetron op het aanrecht had gezegd, ging ik nog even bij hem zitten. Hij zat voetballen te kijken onder het genot van een sigaartje, Barcelona tegen Real Betis. “Ik kijk graag naar Barcelona.” zei mijn schoonvader. “En ik zap van de ene sportzender naar de andere.” Op dat moment voelde ik mijn telefoon trillen en ik keek naar het inkomende berichtje:

‘Joe Biden wint Amerikaanse verkiezingen.’

“Zo! Eindelijk weten we het! Joe Biden is de nieuwe president!” riep ik enthousiast. “Oh ja? Dat zal tijd worden ook! Die Trump is hartstikke gek! Zelfs de nieuwszenders drukten hem weg omdat hij de ene leugen na de andere vertelde!” zei mijn schoonvader furieus. “Wat een idioot is die man, wat een enorme mafkees!”

Ik kon het alleen maar met hem eens zijn.

Toen ik later die avond samen met mijn vrouw aan de koffie zat, we hadden net het Acht Uur journaal gekeken, ging mijn telefoon over. Het was mijn vader die middels beeldbellen contact met ons zocht. Lachend nam ik op, die vader van mij! Hij is 86 jaar maar communiceert met alle mogelijke moderne communicatiemiddelen met zijn kinderen maar ook met zijn kleinkinderen, neven en nichten. En nu had hij dus ook het beeldbellen ontdekt.

“Goedenavond op deze prachtige dag!” zei hij zittend vanuit zijn stoel.

“Wat een fantastisch nieuws hè, vanuit Amerika! Eindelijk weten we het en kan Trump zijn biezen pakken!” Ik zag een zeer opgewekte vader en ik hoorde mijn moeder, 91 jaar, op de achtergrond meejuichen. “Wat een gebeurtenis, wat een goed nieuws voor dat land! En voor onze wereld” zei Pa. Ik zag de opluchting in zijn ogen en dacht even terug aan de reactie van mijn schoonvader.

Want ook ik volgde het nieuws over de verkiezingen en viel van de ene in de andere verbazing.

Maar die verbazing was er niet alleen de laatste dagen, die werd vier jaar geleden al ingezet toen Trump aan de macht kwam. Hoe kan het dat zo’n groot en belangrijk land zó diep zakken kon? Dagelijks werden we overspoeld door Tweets in hoofdletters met alleen maar polariserende opmerkingen wat het land alleen maar verder deed splijten. Met als afzender de President van de Verenigde Staten van Amerika, dé persoon die juist voor verbinding zou moeten zorgen.

Amerika, het land wat ooit een trotse wereldmacht was.

Amerika, het land van de onbegrensde mogelijkheden. Amerika, het land dat tijdens en na de Tweede Wereldoorlog vele eigen burgers ingezet heeft voor de vrijheid van vele burgers in den vreemde. En ja, ze deden het niet altijd goed maar elke oorlog kent louter verliezers.

Dat besef lijkt steeds meer grond te winnen.

Amerika, ook een land van uitersten, van extremen die ons nuchtere Europeanen soms de wenkbrauwen doen fronsen. Maar ook het land waarvan gewoonten overwaaien naar ons, gewoontes die door menigeen in de armen gesloten worden.

Maar daar zijn de meningen over verdeeld.  

Ik begrijp ze wel, die vader en schoonvader van mij. Beiden zijn opgegroeid in de Tweede Wereldoorlog, een keiharde leerschool. Vervolgens zagen ze na de bevrijding hoe ons kapot gebeukte land weer opgebouwd werd en hoe iedereen de schouders eronder zette. Dat waren geen werkweken van 32 uur, nee, eerder het dubbele aan uren! Al gauw sloten zij zich aan in het werkbare leven en hielpen ze mee: mijn schoonvader als dragline machinist en mijn vader als timmerman/aannemer. Jaren gingen voorbij en waren zij onderdeel van de samenleving. Een samenleving die naast het herstellen van gebouwen en infrastructuur ook bouwde aan sociale zekerheden, zoals de ziektewet, de WAO, de WW en de Bijstand.

En zij zagen ook hoe al die zekerheden weer steen voor steen gesloopt werden.

Maar zo was het en zo zal het altijd gaan in een wisselend politiek landschap. Dat heet democratie. En aan die democratie hangen regels, onder andere hoe je met elkaar dient om te gaan. We noemen ze ook wel ‘normen & waarden’ en dat kregen deze mannen ook mee in hun opvoeding. En zij gaven dat weer door aan hun kinderen en kleinkinderen. Natuurlijk ging er wel eens iets mis, natuurlijk schoten ook zij wel eens uit de slof en liep de omgang met anderen niet helemaal zoals het moest.

Maar de mens is nu eenmaal niet feilloos.

Zij zagen hoe de wereld ook veranderde. Hoe dingen verdwenen maar ook hoe er weer dingen bijkwamen. Zij zagen hoe we probeerden de ideale wereld te maken maar ze zagen ook met lede ogen hoe alles steeds ingewikkelder leek te worden. Ingewikkelder, omdat het haast onmogelijk is om het iedereen naar de zin te maken. Maar boven alles was de rode lijn in al die ‘gedoetjes’ respect. Men respecteerde andermans mening en discussies werden redelijk beschaafd gevoerd. En deze twee kerels hadden geleerd om mee te veren in de veranderingen waar ze steeds tegenaan liepen.

Want niets is vanzelfsprekend.

Maar in hun enthousiasme over de ontwikkelingen in Amerika las ik enorme opluchting! Want de zittende president stond mijlenver van alles waar mijn vader en schoonvader ooit in geloofden. Ze begrepen het niet dat dit soort mensen aan de macht kunnen komen. Zij weten immers hoe het is om te leven onder een schrikbewind.

Zij hebben gezien waartoe polarisatie kan leiden.

Mijn vader sloot het gesprek af met de woorden dat zij er vanavond een flinke borrel opnemen. Ik proefde uit zijn woorden dat hij hoopte dat dit soort excessen niet meer voor zullen komen want men zou hiervan geleerd kunnen hebben. En wellicht komen de Republikeinen de volgende keer wel weer aan de macht, prima, als ze maar willen verbinden.

Want links of rechtsom, we zullen het met elkaar moeten doen op deze planeet!