Enkele weken geleden fietsten we met onze kleindochters door de duinen bij Wassenaar. We waren niet de enige die dat bedacht hadden, want het zou een mooie, zonnige dag worden. Daarom fietsten we hoofdzakelijk achter elkaar aan zodat passerende of tegemoetkomende fietsers, hardlopers en wandelaars geen strobreed in de weg gelegd werden. Rekening met elkaar houden, kleine moeite. Afijn, omdat ik ooit in Den Haag gewoond heb, had ik al een sterk vermoeden dat het wel eens druk kon zijn tijdens ons uitstapje met de fiets. Want zodra de media al ruim van tevoren aangeven dat er een mooie, zonnige dag in het verschiet ligt, kruipt half Nederland in de auto om koers te zetten naar de Nederlandse kust. Meestal in korte broek, jurk of rok.
Niet te verwarren met Rokjesdag!
Dat laatste is ooit bedacht door wijlen Martin Bril. Hij vond het altijd opmerkelijk dat van de een op de andere dag veel vrouwen ineens in een rok of jurk over straat wandelden of fietsten. Dat had natuurlijk te maken met de temperatuur, waardoor het nooit van tevoren bepaald kon worden wanneer het Rokjesdag was. De Dodenherdenking op 4 mei daarentegen wel.
Vandaag dus!
Een terecht natuurlijk: ‘Opdat wij niet vergeten!’ Een gevleugelde uitspraak die de meeste mensen wel kennen, omdat het zoveel zegt over wat achter ons ligt: de verhalen van onze ouders én grootouders die de Tweede Wereldoorlog meegemaakt hebben. Plus alle oorlogen en gewapende conflicten die daarop volgden… Het begrip ‘wereldvrede’ klinkt leuk, maar ben bang dat het enkel bij woorden blijft. Des te meer redenen om steeds weer opnieuw het belang van leven in vrijheid te vieren én de slachtoffers te herdenken die deze vrijheid bevochten hebben. Want onze vrijheid is niet vanzelfsprekend! Die vrijheid is ooit zwaar bevochten door het Nederlandse leger, het verzet én door de geallieerden. Daarom is lui achteroverleunen geen optie, vooral nu er steeds meer lieden rondlopen die met list en bedrog de poten onder onze democratie proberen af te zagen.
Waarmee de vrijheid die we hebben niet meer zo stabiel is als we gewend zijn.
Kijk naar Rusland, kijk naar voormalig bondgenoot Amerika… En zo zijn er nog veel meer machthebbers die totaal doorslaan en funderingen leggen voor een dictatuur. Dat zij daar de gelegenheid voor krijgen is best wel raar. Want we hebben tegenwoordig allemaal een grote mond over onze vrijheden, onderbuikgevoelens die gevoed worden door figuren die er zelf beter van worden. Ik noem maar eens het debacle Brexit bij onze overburen, de Engelsen. Dat de heren Johnson en Farage zonder veel moeite het grote Engeland op een zijspoor gezet hebben.
Met alle gevolgen van dien.
Want we moeten kunnen zeggen wat we denken en we bepalen zelf wel hoe we ons leven invullen, maar ondertussen word je genaaid waar je bijstaat. Nu wil ik absoluut niet zeggen dat alle voorgaande leiders almachtig waren in hun optreden, dat is dikke onzin natuurlijk. Maar het lijkt wel alsof het wantrouwen naar de door ons zelfgekozen volksvertegenwoordiging alleen maar stijgt en het vertrouwen in elkaar met de dag afbrokkelt.
En vertrouwen heb je echt nodig in een vrij land!
We hebben immers ooit afgesproken hoe we met elkaar omgaan. Maar de laatste jaren lijkt wel alsof we dat vergeten. We hebben zoveel welvaart dat we niet meer beseffen wat vrijheid daadwerkelijk inhoudt. Maar des te meer eisen we die vrijheid op met grote bekken, hufterig gedrag en voelen we ons meer dan de ander.
Eigenschappen waar je je diep voor zou moeten schamen!
Het is een verloedering van onze normen en waarden, normen en waarden waaruit ooit de geallieerde troepen en verzetsstrijders hun krachten uit konden putten. Zij verlieten hun land, familie en vrienden voor ónze vrijheid. Om te gaan vechten in den vreemde voor ónze vrijheid en te sterven voor ónze vrijheid. Ik heb al een paar keer een Dodenherdenking meegemaakt en telkens weer moet ik even slikken wanneer ik de leeftijden zie van de gestorvenen op de oorlogsgraven:
De meesten tussen de 18 en 26 jaar…
Dezelfde leeftijdscategorie als nu mijn eigen kinderen zijn. En toen ik dus laatst over de Waalsdorpervlakte fietste met mijn kleindochters en de bekende Bourdonklok zag hangen, de klok die bij de Dodenherdenking op de televisie te zien is, besefte ik mij nóg meer in wat voor een gelukkige positie ik mij mag bevinden. In nederige en dankbare herinnering aan al die mensen die daar gefusilleerd werden door de vijand, helden uit het verzet maar ook heel veel onschuldigen die doodgeschoten werden als reactie op een verzetsdaad.
Een nachtmerrie.
Tijdens het fietsten zag ik de beelden, beelden welke ik ooit opgeslagen heb uit de films, series, documentaires en boeken die over deze oorlog gemaakt en geschreven zijn. Maar ook de beelden die ik in de loop der jaren meegekregen heb, livebeelden zoals van de Vietnamoorlog, de Golfoorlog, Oekraïne, Gaza…. Ik kan er niet aan wennen en ik wil er niet aan wennen.
Dat zou een klap in het gezicht zijn van alle slachtoffers van oorlogsgeweld.
En wie ben ik in dit verhaal? Een man van 61 jaar die altijd in vrijheid heeft mogen leven en enkel oorlogsgeweld via de televisie of streamingdiensten zag. En nooit heeft moeten vluchten uit eigen land vanwege een uitgebroken oorlog of vanwege een zichzelf benoemde dictator.
En dat in een land welke ooit bekend stond om haar tolerante volk.
Maar net als het echte Land van Ooit is de tolerantie weg en tiert het egoïsme welig, gelijk als onkruid wat elke verbinding of poging tot verbinding in dit land teniet doet doen. Terwijl we elkaar toch echt nodig hebben, nu en (vooral) in de toekomst, willen we onze welvaart draaiende kunnen houden. Naast het doorgeven aan mijn kinderen is schrijven over dit onderwerp het minste wat ik kan doen. Opdat wij niet vergeten! En omdat naast ons eigen landje ook de wereldorde helemaal van het padje lijkt te raken, door autoritaire mafkezen met een hoog gehalte aan grootheidswaanzin. Zelfs onze grote broer, het eens zo grote Amerika, gedraagt zich als een dictatoriaal regime en ondermijnt alles waar ooit zo hard voor gevochten is en waar ontzettend veel mensen het leven voor gelaten hebben.
Het is vandaag 4 mei, Dodenherdenking.
Vanavond ben ik twee minuten stil. Uit respect. Uit diep respect!
